Ο θεσμός της επαγγελματικής ασφάλισης, αποτελεί απόρροια της ευρωπαϊκής τάσης εισαγωγής συνταξιοδοτικών συστημάτων του δεύτερου πυλώνα. Σχετίζεται με την ανάγκη συμπληρωματικής ενίσχυσης των δημόσιων συνταξιοδοτικών συστημάτων ασφάλισης, τα οποία πιέζονται από τη γήρανση του πληθυσμού τους, την επιδείνωση της σχέσης εργαζόμενων - συνταξιούχων, το διεθνή ανταγωνισμό και την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προτρέπει τα κράτη μέλη να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη της επαγγελματικής ασφάλισης με φορολογικά και άλλα κίνητρα. Στη χώρα μας η επαγγελματική ασφάλιση θεσμοθετήθηκε με τον Ν. 3029/2002.

Σήμερα η λειτουργία των Τ.Ε.Α. διέπεται από τον νόμο 5078/2023 ο οποίος θέτει αυστηρά κριτήρια για την διασφάλιση της ορθής λειτουργίας αλλά και της βέλτιστης διαχείρισης των διαθεσίμων των Ταμείων.

 

Α. Εισφορές

Σύμφωνα με τον νόμο 4172/2013, άρθρο 14, όπως τροποποιήθηκε με τον 5078/2023 και τον 5178/2025, άρθρο 36:

1. Από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρούνται:

ε) οι ασφαλιστικές εισφορές για συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου υπέρ των Ταμείων  Επαγγελματικής  Ασφάλισης  προαιρετικής ασφάλισης και υπέρ των ταμείων της παρ. 20 του άρθρου 6 του ν. 3029/2002 (Α’ 160), οι οποίες δεν υπερβαίνουν το ανώτατο ποσό που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 105 του ν. 5078/2023 (Α’ 211), εκτός εάν η υπέρβαση αφορά ποσά, η καταβολή των οποίων επιβάλλεται με απόφαση της αρμόδιας εποπτικής αρχής.

Επίσης, στα άρθρα  22 του νόμου 4172/2013, αναφέρεται η έκπτωση των δαπανών που εκπίπτουν από τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα για τους ελεύθερους επαγγελματίες. 

Δείτε σχετικά και την  ΠΟΛ 1227/2018 

 

Β. Παροχές

Οι παροχές που καταβάλλονται από το Ταμείο φορολογούνται με βάση τις διατάξεις του νόμου 4172/2013 όπως τροποποιήθηκε από τα άρθρα 107,108,109 και 110 του νόμου 5078/2023.  

Να σημειωθεί ότι τα σωρευμένα ποσά των ατομικών λογαριασμών των ασφαλισμένων των Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης προαιρετικής ασφάλισης μέχρι την 31η.12.2023 δεν υπόκεινται σε φορολόγηση.

Ο φόρος που παρακρατείται από τις χορηγούμενες παροχές υπολογίζεται ανάλογα με τα έτη ασφάλισης στο Ταμείο, την ηλικία ασφάλισης και λοιπές παραμέτρους που περιγράφονται στον ως άνω νόμο.